Chociaż w 'Wiadomościach' pojawiła się już wzmianka o oblocie tego nowego samolotu koncernu Suchoja, tym niemniej chyba warto poświęcić mu oddzielny temat związany już bezpośrednio z ciekawostkami dotyczącymi T-10BM.

Pozwolę sobie zatem przekleić kilka informacji na ten temat, spisanych przeze mnie na Jedynie Słusznym Forum(TM)


Odnośnie zaprezentowanego powyżej przez naszego tajnego wywiadowcę, pardon, Herr Kuscha Wink Su-35 konieczny jest pewien komentarz. Mianowicie ze znanymi nam z lat 90tych samolotami Su-27M/Su-35 programu T-10M powyższa zabawka nie ma praktycznie nic wspólnego. Moim zdaniem jest to w istocie pierwsze dziecko programu T-10BM ("Bolszaja Modernizaja), zainicjowanego w roku 2004*. Trójcyfrowy numer burtowy (charakterystyczny dla wielu prototypów rodziny Su-27) rozpoczynający się od 9tki ('901') sugeruje nam nic innego jak pierwszy samolot nowego programu.

Odnośnie samej nazwy Su-35: jest to prawie na pewno bajer eksportowy, natomiast wersja samolotu dedykowanego dla WWS będzie nosiła nazwę Su-27SM2 i będzie stanowić dalszy, jeszcze głębszy etap modernizacji przesżło 392 Su-27S/P będących na stanie rosyjskiego lotnictwa. Zakres zmian nie jest jeszcze do końca jasny. Z tego co widać na zdjęciach samolot posiada dużo systemów znanych już z Su-27SM (nowy ECM, EOS etc.). Wysuwana sonda do tankowania sugeruje że nie jest to maszyna dedykowana dla WWS, a właśnie na eksport (czyli w przypadku '901' mamy do czynienia z "Su-35", a nie z Su-27SM2). Nowa osłona dielektryczna sugeruje natomiast nowy radiolokator, którym prawdopodobnie w wariancie dla WWS będzie N-035 Irbis, którego ukończony egzemplarz mieliśmy okazję oglądać jakiś rok temu. Kolejną sprawą są silniki. Chociaż pokazany na zdjęciu "Su-35" nr '901' ma założony system TVC, to jest niemal pewne, że Rosjanie w swojej wersji sobie tę zabawkę odpuszczą.

Ciekawą sprawą są silniki w tym samolocie: to co widzimy to jest najprawdopobniej efekt 3go stopnia modernizacji silników AL-31F (prawdopodobnie AL-31FA1 zaproponowana przez Klimowa, który również dobrał się do tych silników, konkurencyjne rozwiązanie proponował natomiast macierzysty Saturn). 3ci stopnień modernizacji AL-31 miał na celu zwiększenie ciągu z około pierwotnych 12.5t do przeszło 14.5t, zdaniem konstruktorów możliwe jest jednak zwiększenie ciągu tego silnika jeszcze do prawie 17t. Nie jest jasne czy nie powstanie chociaż jeden prototyp z założonymi nowymi silnikami AL-41 o jeszcze większym ciągu (nowsze technologicznie), jednak wydaje się to mało prawdopodobne z 2óch powodów: nie jest to do końca dopracowany napęd (który co więcej dopiero co jest wdrażany na Su-27IB/Su-34), ponadto decyduje tu zapewne problem integracji z resztą floty Su-27 użytkujących AL-31F.

Dla "czytatych i pisatych" Wink w języku rosyjskim tu jest jeszcze nieco do poczytania z oficjalnych papierów Suchoja, z autografem dyrektora Michaiła Pogosjana:

http://www.sukhoi.org/files/otchet2005_su.doc


Ad vocum do jednostki napędowej:

Wracając jeszcze do opisanego pokrótce przeze mnie Su-27SM2/Su-35, należy się małe sprostowanie powyższej wypowiedzi odnośnie napędu.

W istocie silnikiem napędzającym ten płatowiec jest/będzie tzw. "Izdielnyje 117C", zaproponowany przez przedsiębiorstwo NPO Saturn w kooperacji z UMPO z Ufy. Procesem projektowym kierował Jewgienij Marczukow. W istocie jest to kolejna modernizacja rodziny silników AL-31F, znanych z różnych wersji samolotu Su-27. Projekt tej wersji oparto o prace prowadzone nad dużo nowocześniejszym silnikiem AL-41, opracowywanym wcześniej m.in. dla MiGa MFI, a teraz trwają jeszcze próby jego dopracowania oraz instalacji na samolotach Su-27IB/Su-34 otrzymywanych przez WWS (przewiduje się jego instalowanie w egzemplarzach produkcyjnych od 2009/2010 roku).

W porównaniu z wcześniejszymi AL-31, "Izdielnyje 117C" ma ciąg zwiększony do 14.5t. Wyróżnia się także nieco szerszym wlotem, zabudowaną ruchomą dyszą oraz w pełni cyfrowym systemem kontrolno-diagnostycznym. Prototyp tego silnika mogliśmy oglądać na MAKS 2005 ("Izdielnyje 117A"). DO niedawna producent miał 5-7 prototypów, testowanych na samolotach Su-27LL oraz 1 egzemplarzu Su-30MK2, silnik na zdjęciach oraz zainstalowany w Su-35 prawdopodobnie także jest egzemplarzem prototypowym. Kolejnym celem jest również zwiększenie resursu całkowitego silnika do poziomu 4-5tys. godzin (dla porównania: AL-31 stosowane w obecnie eksploatowanych przez WWS Su-27 mają od 900 do 2200 godz. resursu całkowitego w zależności od wersji oraz serii produkcyjnej)  . Zakończenie prac jest spodziewane na konie 2008/początek 2009.

Z konkurencji odpadł jednak AL-31FM-1 (mimo iż w porównaniu do "117C" jest praktycznie gotowy), produkcji biura konstrukcyjnego Salut. Chociaż posiadał bardzo analogiczne podsystemy do "117C" to wytwarzał jednak m.in. niższy ciąg (13.4t). Tym niemniej do uporania się z AL-41 dla produktu biura Salut przynajmniej na razie rynku nie zabraknie - posłuży m.in. do napędu pierwszych egzemplarzy samolotów uderzeniowych Su-34 (od 2009/2010 zgodnie z planem powinny otrzymać docelowe AL-41).

Odnośnie samego Su-35/Su-27SM2, zwraca uwagę jeszcze kilka drobnych różnic:

• brak rurki pitota na "czubku" osłony dielektrycznej (sama osłona radioprzeźroczysta też jest nowa)
• podwójna laweta kołowa w goleni podwozia głównego
• brak zapowiadanych dłuższych stateczników, znanych z Su-27M
• nieco większe wloty powietrza do silników

Zdjęcia silnika Izdielnyje 117C na MAKS 2007.